Ολοκληρώθηκε την Κυριακή 13/9/2020 το graffitti στο εργοστάσιο του ΠΕΛΑΡΓΟΥ στην παραλιακή ζώνη Ναυπλίου Ν Κίου. Μια πρωτοβουλία των φίλων του Υγρότοπου Ναυπλίου -  Ν Κίου.

Δείτε ενα VIDEO με την παρέμβαση. https://youtu.be/Qk7GJlIdVNQ

Για το graffiti στο «ΠΕΛΑΡΓΟ» στις 11-12-13/9/2020

Μπορείτε και σεις να βάλετε το χρώμα σας, συμμετέχοντας σε μια δημιουργία που θα έρθει για να μείνει και να μας θυμίζει τη σημασία που έχει στη ζωή μας ο υγρότοπος.

Οι ώρες που θα γίνει το graffiti για αυτούς που θέλουν να συμμετέχουν στη δημιουργία είναι:

Παρασκευή 11-9-2020 : 20:30-00:00

Σάββατο 12-9-2020 : 10:30-23:00

Κυριακή 13-9-2020 : 10:00-16:00

Ας υπενθυμίσουμε ότι όσοι θέλουν να συμμετέχουν μπορούν να το δηλώσουν καλώντας στο 6945696128 ή στέλνοντας email στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Οι φίλοι του υγροβιότοπου Ναυπλίου - Ν. Κίου

11-12-13 Σεπτεμβρίου 2020 στο εργοστάσιο «Πελαργός» στη Νέα Κίο.

Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε από μέλη της ομάδας στο Facebook: «Υγρότοπος Ναυπλίου – Νέας Κίου» και έχει στόχο την προβολή και προστασία του Υγρότοπου της περιοχής.

Υδρόβια, καλοβατικά και παρυδάτια πουλιά, μικρά και μεγάλα, μόνιμα και μεταναστευτικά (κορμοράνοι, φλαμίγκο, γλάροι, ερωδιοί, πάπιες, καλαμοκανάδες, σκαλίδρες, πελαργοί κ.α.), η θαλάσσια χελώνα καρέττα-καρέττα και πλήθος άλλων ειδών ορνιθοπανίδας, θα αφήσουν το αποτύπωμά τους στην εξωτερική πλευρά του εργοστασίου «Πελαργού», για να μας θυμίσουν ότι «ΠΕΤΟΥΝ ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ, ΖΟΥΝ ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ,ΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙ»

Μετά από άδεια της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Αργολίδας, το graffiti θα γίνει από την ομάδα Political Stencil. Ύστερα από ένα πλούσιο καλοκαιρινό tour στην Ευρώπη οι Political Stencil έρχονται στη Νέα Κίο στις 11-12-13 Σεπτεμβρίου, προσκεκλημένοι από την ομάδα των Φίλων Υδροβιότοπου Ναυπλίου - Νέας Κίου, όπου θα απλώσουν χρώματα και θα ξεδιπλώσουν στην επιφάνεια του παλιού εργοστασίου «Πελαργός» την ομορφιά του φυσικού τοπίου, αποτυπώνοντας τη χλωρίδα και την πανίδα που φιλοξενεί η περιοχή μας.

Όσοι λοιπόν επιθυμούν να προσθέσουν μια πινελιά στη μεγάλη αυτή ζωγραφιά και να πάρουν μια καλή γεύση από το πώς γίνεται ένα graffiti από τους «πολυγκραφότατους» Political Stencil, μπορούν να δηλώσουν διαθεσιμότητα, καλώντας στο 6945696128 ή στέλνοντας email στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Μπορείτε και σεις να βάλετε το χρώμα σας, συμμετέχοντας σε μια δημιουργία που θα έρθει για να μείνει και να μας θυμίζει τη σημασία που έχει στη ζωή μας ο υγρότοπος.

Οι φίλοι του Υγρότοπου Ναυπλίου – Νέας Κίου (Nea Kios wetland)

Φωτογραφίες :

Ένα τμήμα του σχεδίου που θα γίνει στον Πελαργό

 

Μαρία Βασιλείου

Βιολόγος- Ωκεανογράφος Msc

Οι θαλάσσιες χελώνες μετρούν 150 εκατομμύρια χρόνια ύπαρξης στον πλανήτη. Τα αρχεία των απολιθωμάτων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι θαλάσσιες χελώνες είναι σύγχρονες των δεινοσαύρων.

Καθ' όλη την εξελικτική διαδικασία οι θαλάσσιες χελώνες έχουν διατηρήσει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά γνωρίσματα:

• Όπως όλα τα ερπετά, είναι ποικιλόθερμες, το οποίο σημαίνει ότι χρησιμοποιούν τη θερμότητα του περιβάλλοντος σαν την κύρια πηγή συντήρησης της θερμότητας του σώματός τους.
• Μοιάζουν με τα πρωτόγονα αμφίβια και πτηνά στο ότι έχουν ένα μοναδικό μικρό οστό στο αυτί για να συλλαμβάνουν ήχους. Οι θαλάσσιες χελώνες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις χαμηλές συχνότητες όπως π.χ. οι δονήσεις του εδάφους και των κυμάτων.
• Οι θαλάσσιες χελώνες αναπνέουν με πνεύμονες. Αυτό τις αναγκάζει να ανεβαίνουν τακτικά στην επιφάνεια για να πάρουν αέρα.
• Ωοτοκούν στη στεριά.
• Το σώμα τους προστατεύεται εντός ενός κερατοειδούς καβουκιού αποτελούμενο από αρκετά οστά, το οποίο περικλείει σαν πανοπλία τα μαλακά ζωτικά όργανα. Εξαίρεση αποτελεί η δερματοχελώνα (Dermochelys coriacea) με το δερματώδες καβούκι.
• Με την πάροδο του χρόνου τα κοντόχοντρα πόδια των χελωνών της στεριάς εξελίχθηκαν στα πεπλατυσμένα πτερύγια των θαλάσσιων χελωνών. Τα μπροστινά πτερύγια χρησιμοποιούνται για την προώθηση ενώ τα πίσω πτερύγια δρουν σαν πηδάλια.

Υπάρχουν επτά είδη θαλάσσιας χελώνας στον κόσμο, απ’αυτά στα νερά της Μεσογείου κολυμπούν τρία είδη: η caretta caretta, η χελώνα Μίδας (ή πράσινη χελώνα,) και η δερματοχελώνα που είναι η πιο μεγάλη απ’ όλες, μπορεί να φτάσει τα 900 κιλά, ενώ μόνο, η caretta caretta έρχεται για ωοτοκία στις ελληνικές ακτές, κυρίως της Πελοποννήσου, της Ζακύνθου και της Κρήτης.

Οι χελώνες ζουν περίπου 100 χρόνια και ενηλικιώνονται μετά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Γεννούν σε παραλίες με ψιλή άμμο, που έχουν χαμηλή κλίση και μεγάλο πλάτος για να μην πλημμυρίζουν οι φωλιές τους.

Οι χελώνες έχουν το εκπληκτικό χαρακτηριστικό να γεννούν τα αβγά τους στην παραλία που γεννήθηκαν! Είναι κι ένας από τους λόγους για τους οποίους απειλούνται, γιατί η παραλίες που γεννήθηκαν, 15-25 χρόνια μετά που θα επιστρέψουν για να γεννήσουν,μπορεί να έχουν αλλοιωθεί σημαντικά οπότε, η θαλάσσια χελώνα , θα ξαναμπεί στη θάλασσα, θα αφήσει τα αβγά της μέσα στο νερό, τα οποία θα αποτελέσουν τροφή για τα ψάρια.

Η περίοδος ωοτοκίας ξεκινά τα τέλη Μαϊου και τελειώνει τα τέλη Αυγούστου. Οι χελώνες φτιάχνουν τις φωλίες τους το βράδυ διότι τις φοβίζουν τα φώτα, ο θόρυβος και η ανθρώπινη παρουσία και γιατί θέλουν να αποφύγουν τη ζέστη της ηµέρας.

Μόλις το θηλυκό έχει βρει μια θέση για να γεννήσει, φτιάχνει ένα λάκκο 40-60 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια της άµµου με το σώμα της διώχνοντας την επιφανειακή στεγνή άμμο με τα πτερύγιά της. Μετά χρησιμοποιώντας εναλλάξ κινήσεις των πίσω πτερυγίων της σκάβει μια τρύπα σε σχήμα φιάλης, τον αυγοθάλαμο. Όταν η χελώνα έχει τελειώσει το σκάψιμο, γεννά τα αυγά μέσα στον αυγοθάλαμο.

Αποθέτει κατάµέσο όρο 120 αυγά. Μπορεί να επαναλάβει αυτή τη διαδικασία (της ωοτοκίας) γιαδεύτερη τρίτη ή τέταρτη φορά , αποθέτοντας μέχρι και 400-500 αυγά σε µια περιόδο ωοτοκίας.

Το αυγό έχει το σχήµα και το µέγεθος µιας µπάλας του ping-pong ενώ το κέλυφος είναι µαλακό ώστε να µη σπάει όταν «πέφτει» µέσα στον αυγοθάλαµο.Επίσης, τα αυγά είναι καλυµµένα µε ένα αντισηπτικό υγρό το οποίο τα προστατεύει από τις µολύνσεις.

Αφού τελειώσει την ωοτοκία, αρχίζει να σκεπάζει τον αυγοθάλαμο συμπιέζοντας σταθερά τη χαλαρή άμμο πάνω από τα αυγά με τα πίσω πτερύγιά της. Στη συνέχεια, σκεπάζει τη θέση της φωλιάς πετώντας αρκετή άμμο με σαρωτικές κινήσεις των πρόσθιων πτερυγίων και επιστρέφει στη θάλασσα. Το καμουφλάρισμα είναι η τελευταία µητρική κίνηση της χελώνας .

Κατά τη διάρκεια μιας αναπαραγωγικής περιόδου ένα θηλυκό κάνει συνήθως 2-4 φωλιές. Γενικά οι θαλάσσιες χελώνες ωοτοκούν κάθε 2-4 χρόνια.

Τα αυγά εκκολάπτονται από τα τέλη Ιουλίου έως τα µέσα Οκτωβρίου ύστερα από µια περίοδο επώασης 50-60 ηµερών,ανάλογα με τη θερμοκρασία της άμμου. Καθώς οι νεοσσοί βγαίνουν από τα αυγά, αγωνίζονται για να αναρριχηθούν στην επιφάνεια. Επειδή το οξυγόνο είναι λίγο, αυτή η προς τα πάνω κίνηση μπορεί να διαρκέσει 2-4 ημέρες. Όταν φτάσουν στην επιφάνεια της άμμου κατά τη διάρκεια της ημέρας, παύουν οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση διότι οι υψηλές θερμοκρασίες τους αδρανοποιούν. Περιμένουν ακριβώς κάτω από την επιφάνεια έως ότου η άμμος δροσίσει τη νύχτα ή νωρίς το πρωί και τότε εξέρχονται μαζικά και τρέχουν προς τη θάλασσα. Μια µεγάλη οµάδα αναδύεται τη πρώτη νύχτα και ακολουθούν µικρότερες οµάδες τις επόµενες 10 ηµέρες. Από μια φωλιά 110 αυγών μπορεί να βγουν 35-50 νεοσσοί την πρώτη φορά και μετά για 2-10 ακόμη μέρες να βγουν 2-3 μικρότερες ομάδες των 5-20 νεοσσών.Το φύλο των νεοσσών καθορίζεται από τη θερμοκρασία μέσα στη φωλιά. Γι'αυτό και η φυσική ποιότητα της άμμου είναι εξαιρετικά σημαντική ώστε να μην επηρεάζονται οι πληθυσμοί και η κατανομή τους.

Τα χελωνάκια δε ξεπερνούν τα 5-7 εκατοστά σε µήκος και ζυγίζουν µόλις 16 γραµµάρια. Το κέλυφος τους είναι µαλακό και µαύρο, πράγµα που τα κάνει πολύ ευάλωτα στους θηρευτές. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που εκκολάπτονται το βράδυ.Ο άλλος λόγος που αναδύονται τη νύχτα είναι για να αποφύγουν τη ζέστη της ηµέρας. Τα χελωνάκια είναι φωτοτροπικά που σηµαίνει ότι κατευθύνονται ενστικτωδώς προς τη φωτεινότερη επιφάνεια.Η αντανάκλαση της λάµψης του φωτός του φεγγαριού και των αστεριών στη θάλασσα οδηγεί τους νεοσσούς στο νερό κατά τη διάρκεια του πρώτου τους ταξιδιού προς τη θάλασσα.Το ταξίδι αυτό είναι και το σημαντικότερο της ζωής τους για δυό λόγους: πρώτον διότι αποµνηµονεύουν τη παραλία όπου γεννήθηκαν για να επιστρέψουν και αυτά µε τη σειρά τους ύστερα από 15-25 χρόνια για να ωοτοκήσουν και δεύτερον, για να δυναµώσουν τα πτερύγια τους για το πρώτο τους κολύµπι.

Η πορεία τους στη ζωή ξεκινά με πολλούς εχθρούς όπως καβούρια, γλάρους, ψάρια, τρωκτικά αλλά και κινδύνους όπως οι ανθρώπινες δραστηριότητες στις παραλίες και στη θάλασσα. Μόνο 1 στα 1000 χελωνάκια θα επιβιώσει για να ενηλικιωθεί!

Οι θαλάσσιες χελώνες παίζουν σημαντικό ρόλο στα θαλάσσια οικοσυστήματα και βοηθούν στο να διατηρηθεί η υγεία των κοραλλιογενών υφάλων αλλά και των θαλάσσιων λιβαδιών. Ειδικότερα, ο τρόπος με τον οποίο αναζητούν την τροφή τους οι Caretta caretta, σκάβοντας και σκαλίζοντας τον βυθό συνεισφέρει στην ανακύκλωση σημαντικών θρεπτικών ουσιών και διατηρεί την ισορροπία στα βενθικά ιζήματα.. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι καρέτα κουβαλούν στο καβούκι τους ολόκληρες αποικίες από μικρά φυτά και ζώα λειτουργώντας οι ίδιες ως ένα σημαντικό ενδιαίτημα. Μέχρι και 100 διαφορετικά είδη έχουν καταμετρηθεί πάνω σε μια και μόνο χελώνα καρέτα.

Τα υπέροχα αυτά πλάσματα ήταν πάντα ευάλωτα στους θηρευτές, αλλά σήμερα απειλούνται και από τα δίχτυα των αλιέων και τις προπέλες των σκαφών, ενώ αποτελούν και θύματα της ρύπανσης.

Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα είναι η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων που τα φιλοξενούν όπως: Υποβάθμιση παραλιών φωλεοποίησης από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη του παράκτιου χώρου (τουριστικές και άλλες υποδομές, έργα διαμόρφωσης της παραλίας) αλλά και από την εντατική τουριστική χρήση των παραλιών (ομπρέλες, ξαπλώστρες, κλπ) κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, ο τεχνητός φωτισμός (φωτορύπανση) που αποπροσανατολίζει τα μικρά, η διάβρωση των παραλιών.

Η παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία, οι τραυματισμοί από ταχύπλοα αλλά και η ηθελημένη θανάτωση από ορισμένους ψαράδες αποτελούν επιπλέον ανθρωπογενείς κινδύνους.

Οι επιπτώσεις της ρύπανσης είναι σημαντικές και πολυποίκιλες. Οι θαλάσσιες χελώνες μπερδεύουν τα πλαστικά απορρίμματα, ιδιαίτερα τις σακούλες, με μέδουσες, τις τρώνε και αυτό τις οδηγεί σε πνιγμό ή ασιτία. Επίσης, οι νεοσσοί μπορεί να παγιδευτούν σε επιπλέοντα απορρίμματα.

Η φωτορύπανση, δηλαδή πηγές φωτός κοντά ή στις παραλίες φωλεοποίησης μπορεί να αποπροσανατολίσουν τόσο τις θηλυκές καρέτα που επιχειρούν να βγουν στην παραλία για να γεννήσουν τα αυγά τους όσο και τους νεοσσούς που έχουν περιορισμένο χρόνο να φτάσουν στη θάλασσα ώστε να καταφέρουν να αποφύγουν τους φυσικούς θηρευτές τους.

Το κυνήγι των αυγών από αλεπούδες, σκυλιά, αρουραίους κλπ, αποτελεί μια επιπλέον απειλή και έχει παρατηρηθεί σε παραλίες ωοτοκίας της Πελοποννήσου, επηρεάζοντας το 40% των φωλιών.

Τι κάνουμε για την φωλιά στην Καραθώνα όπου τοποθετήθηκε και ο σχετικός κλωβός ενημερώνουμε και ευαισθητοποιούμε πολίτες και καταστηματάρχες

• η συμπίεση της άμμου από τροχοφόρα οχήματα μπορεί να διαταράξει την κυκλοφορία του αέρα και την απορρόφησή του από τα αυγά
• ομπρέλες και ξαπλώστρες συχνά σχηματίζουν ένα αδιαπέραστο τείχος, ενώ το στήσιμο ομπρελών έχει σαν αποτέλεσμα το σκίασμα των φωλιών και οι χαμηλότερες θερμοκρασίες της άμμου που επηρεάζουν την επώαση των αυγών
• η ανθρώπινη παρουσία στις παραλίες ωοτοκίας τη νύχτα τρομάζει τις θαλάσσιες χελώνες που θέλουν να γεννήσουν
• κάστρα στην άμμο ή ροδιές από τροχοφόρα μπορεί να παγιδεύσουν τους νεοσσούς στην πορεία τους προς τη θάλασσα. Όταν παίζουμε στην παραλία ή δημιουργούμε κατασκευές από άμμο (κάστρα, λιμνούλες κ.α.), μένουμε πολύ κοντά στη θάλασσα (1-2 μέτρα) και φροντίζουμε να τα ισοπεδώσουμε πριν φύγουμε, καθώς αποτελούν εμπόδιο για τα μικρά χελωνάκια στην προσπάθεια τους να φτάσουν στη θάλασσα.
• Δεν βρέχουμε την άμμο τις φωλιές και απομακρύνουμε σκυλιά. Τα αυγά σαπίζουν και καταστρέφονται από τα ζώα που σκάβουν
• Φροντίζουμε οι παραλίες να είναι καθαρές για εμάς και τις χελώνες,από σκουπίδια πλαστικά και αποτσίγαρα. Δεν ανάβουμε φωτιά ή κατασκηνώνουμε.

Ας αφήσουμε τα χελωνάκια να επιβιώσουν!

 

Βαγγέλης Μουγιώτης
Η πρώτη φωλιά θαλάσσιας Caretta caretta, στην Αργολίδα καταγράφηκε στην παραλία Καραθώνας στο Ναύπλιο το πρωί της Δευτέρας 8 Ιουνίου 2020.
Λουόμενοι εντόπισαν τη νύχτα την χελώνα που προσπαθούσε να φτιάξει τη φωλιά της και ενημέρωσαν το Λιμεναρχείο Ναυπλίου που με την σειρά του ενημέρωσε τον Σύλλογο Προστασίας Θαλάσσιων χελωνών ΑΡΧΕΛΩΝ που του παρείχε πληροφορίες για τις ενεργειες που πρέπει να γίνουν καθώς οι θαλάσσιες χελώνες γεννούν περίπου 50 αυγά κάθε φορά. Σήμερα το νωρίς το πρωί στο σημείο έσπευσαν ο υπεύθυνος του Δήμου Παναγιώτης Λέντζος, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Ναυπλίου Ιορδάνης Δαμιανός και το Λιμεναρχείο Ναυπλίου. Στο σημείο τοποθετήθηκε σήμανση, ενώ θα τοποθετηθεί κλωβός προστασίας γύρω από την φωλιά για την αποφυγή όχλησης καθώς η παραλία ειναι πολυσύχναστη, σύμφωνα με οδηγίες από τον Σύλλογο Προστασίας Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται φωλιά θαλάσσιας χελώνας στην περιοχή και οι αρμόδιοι έχουν ενημερώσει τους καταστηματάρχες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, ενώ θα τοποθετηθεί και ταμπέλα που θα ενημερώνει για την φωλιά. Το ταξίδι της νέας γενιάς των θαλάσσιων χελωνών θα αρχίσει με την εκκόλαψή τους στην αμμουδερή παραλία της Καραθώνας σε περίπου 50 με 55 μέρες. Υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα για τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, γνωστά και ως «χαμένα χρόνια» και σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς κάτω από 1 στα 1.000 χελωνάκια θα φθάσει στην αναπαραγωγική ηλικία. Οι θηλυκές χελώνες επιστρέφουν στην ίδια παραλία που γεννήθηκαν για να αφήσουν τα αυγά τους κάθε ένα ή δύο καλοκαίρια.

Μαρία Βασιλείου

Βιολόγος-Ωκεανογράφος Msc

Οι λιμνοθάλασσες είναι αβαθείς παράκτιες υδατοσυλλογές που επικοινωνούν με τη θάλασσα μέσω ενός, συνήθως, διαύλου.

Το νερό των λιμνοθαλασσών προέρχεται από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, από ποταμούς ή χειμάρρους και από τη θάλασσα. Πρόκειται για εξαιρετικώς δυναμικά συστήματα που ανήκουν στα παράκτια μεταβατικά οικοσυστήματα, μεταξύ ξηράς και θάλασσας. Οι υδρολογικές συνθήκες και η αλατότητα του νερού μεταβάλλονται ταχύτατα. Οι λιμνοθάλασσες θεωρούνται από τα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα σε ιχθυηρά .

Η αλιευτική διαχείριση των δημόσιων ιχθυοτρόφων υδάτων βασίζεται στις παραδοσιακές μεθόδους λειτουργίας αυτών των παραγωγικών οικοσυστημάτων (εκτατικής, ημιεκτατικής μορφής). Η αξιοποίησή τους περιλαμβάνει βελτιωτικά έργα για τη συντήρηση τους, την ορθολογική διαχείριση, τη βελτίωση των συνθηκών αλιείας και διαβίωσης των απασχολουμένων σε αυτά.

Η λιμνοθάλασσα Βιβάρι (από τη λατινική λέξη vivarium= ιχθυοτροφείο), έχει έκταση 0,54 km2 και η επικοινωνία της με τη θάλασσα είναι άμεση και συνεχής .Είναι προστατευόμενη περιοχή σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 και του Παραρτήματος ΙV της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΚ.

Θεωρείται κλειστού τύπου λιμνοθάλασσα με ενιαία υδάτινη επιφάνεια, ενώ το βάθος της δεν ξεπερνά το 1,5 μ. Στο Δ-ΒΔ τμήμα της υπάρχει ένα μικρής έκτασης έλος, με μικρή ανάβλυση γλυκών νερών. Επικοινωνεί με τη θάλασσα μέσω ενός διαύλου επικοινωνίας μήκους 23 μ., πλάτους 23 μ., βάθους 1,5 μ, όπου υπάρχουν ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις από οπλισμένο σκυρόδερμα. Μεταξύ της λιμνοθάλασσας και του Αργολικού κόλπου υπάρχει ο όρμος του Βιβαρίου, με μέγιστο βάθος περίπου 44 μ. Ο όρμος είναι μεγάλο φυσικό λιμάνι, προστατευμένο από τους ανέμους με μια παραλία μήκους 70 μ., μέσο πλάτος 5 μ. και προσανατολισμό νοτιοανατολικό. (ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ: GRBW039236080).

Η λιμνοθάλασσα έχει καθορισμένη χρήση ως φυσικό ιχθυοτροφείο.

 Σε εποχικές δειγματοληψίες στη λιμνοθάλασσα την περίοδο (1990-1991) αναγνωρίστηκαν 51 είδη που ανήκουν στη μακροπανίδα. Από αυτά τα 5 ήταν Μαλάκια, 28 Πολύχαιτοι, 11 Καρκινοειδή και 7 ανήκαν σε άλλες ομάδες. Τα επικρατέστερα είδη, ήταν τα μαλάκια Abra segmentum, (χαρακτηριστικό είδος βιοκοινωνίας ευρύαλων και ευρύθερμων λιμνοθαλασσών), οι πολύχαιτοι Chaetozone sp., Exogone verrugera, Hediste diversicolor, Heteromastus filiformis (χαρακτηριστικό είδος βιοκοινωνίας επιφανειακής αμμολάσπης σε προστατευόμενες περιοχές), και το αμφίποδο Microdeutopus gryllotalpa (Nicolaidou et al., 2005). Tα παραπάνω είδη είναι χαρακτηριστικά ευρύαλων και ευρύθερμων βιοκοινωνιών των λιμνοθαλασσών .

Σε μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ σημειώνεται ότι η λιμνοθάλασσα του Βιβαρίου παρουσιάζει, από βιολογικής άποψης, μικρές τιμές ποικιλότητας ενώ η βενθική πανίδα εκπροσωπείται από πολύ λίγα είδη (Reizopoulou et al., 1996).). Οι μικρές τιμές αφθονίας των βενθικών οργανισμών μπορoύν να αποδοθούν στη σχεδόν παντελή έλλειψη φυτικής κάλυψης του πυθμένα (Reizopoulou & Nicolaidou, 2007a).

Στην απουσία φυτικής, άρα και στην αναμενόμενη μειωμένη αφθονία ψαριών, οι Reizopoulou & Nicolaidou (2007b) αποδίδουν τη μεγάλη αφθονία των νεαρών ατόμων του δίθυρου Abra segmentum στη λιμνοθάλασσα και τη μετέπειτα αυξημένη θνησιμότητα αυτών την αποδίδουν στο σχετικά υψηλό οργανικό άνθρακα που μετρήθηκε στην περιοχή.

Αξίζει να αναφερθεί ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε η αυξημένη παρουσία του γαστερόποδου Strombus persicus στη λιμνοθάλασσα, ενός λεσσεψιανού μετανάστη από τον Περσικό κόλπο, γεγονός που σημαίνει ότι το είδος έχει εγκλιματιστεί πλήρως στις συνθήκες της περιοχής.

Οι σημαντικές άμεσες ή έμμεσες επεμβάσεις όπως η απόθεση στερεών και υγρών αποβλήτων, απόρριψη σκουπιδιών και μπάζων αλλά και η εγκατάλειψη κάθε μορφής ορθολογικής διαχείρισης έχει προκαλέσει σημαντική υποβάθμιση και αλλοίωση της λειτουργικότητας του οικοσυστήματος.

Από ορνιθολογικής άποψης η λιμνοθάλασσα παρουσιάζει μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον, διότι είναι μια από τις νοτιότερες λιμνοθάλασσες στον ανατολικό διάδρομο μετανάστευσης πολλών πουλιών. Ο εν λόγω υδροβιότοπος αποτελεί ένα σημαντικό ενδιαίτημα για πολλά είδη πουλιών, μεταναστευτικών και μη. Χαρακτηριστικά αναφέρονται ορισμένα είδη που έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς: ερωδιοί, κορμοράνοι, αλκυόνες, πάπιες ακόμη και κύκνοι σε περιόδους έντονων παγετών.

Στις προτάσεις της μελέτης για την ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση και εκμετάλλευση του φυσικού ιχθυοτροφείου σημειώνεται

- Η ήπια ανάπτυξη του οικοτουρισμού που θα μπορούσε να αναπτύξει περαιτέρω την περιοχή και να προστατεύσει ακόμα περισσότερο το ιδιαίτερο αυτό οικοσύστημα.

- Επίσης ένα εκτατικό ή ημιεντατικό σύστημα καλλιέργειας τοπικών ιχθυοπληθυσμών, είτε διθύρων, είτε καρκινοειδών ή ακόμα και πολυκαλλιέργεια, θα μπορούσε να αποτελέσει μια βιώσιμη αξιοποίηση της λιμνοθάλασσας, αφού πρώτα γίνουν εποχικές μελέτες τόσο των αβιοτικών (π.χ. θερμοκρασία, αλατότητα, ρεύματα, θρεπτικά άλατα, παλίρροια, ρύπανση), όσο και των βιοτικών παραμέτρων (π.χ. πλαγκτόν, βένθος, ιχθυοπανίδα).

Με το Ν. 4492/2017 (ΦΕΚ Α’ 156/18.10.2017- Διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων και άλλες διατάξεις), δίνεται πλέον η δυνατότητα στους μισθωτές δημόσιων ιχθυοτροφείων, όπως είναι η λιμνοθάλασσα Βιβαρίου Δρεπάνου, να παρέχουν υπηρεσίες «αλιευτικού τουρισμού»( κατά τα οριζόμενα στο ν. 4070/2012 (Α΄82), όπως αυτός τροποποιήθηκε με το άρθρο 40 του ν. 4179/2013 (Α΄175) και ισχύει), καθώς και δράσεις οικοτεχνίας σύμφωνα με το ν. 4235/2014 (Α΄32).

Επίσης ο νέος νόμος δίνει σαφή προτεραιότητα σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς που λειτουργούν και τηρούν τις προϋποθέσεις του ν. 4384/2016 να μισθώσουν τα δημόσια ιχθυοτροφεία στηρίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την τοπική απασχόληση και οικονομία, αλλά και την διατήρηση του ιδιαίτερου οικοσυστήματος της περιοχής.

Άρθρο του Νίκου Κυρτάτου

Από την εφημερίδα Η ΑΠΟΠΕΙΡΑ Ιούνιος Αύγουστος 1992 Τεύχος 56-57

Στον μυχό του Αργολικού Κόλπου σχηματίζεται ο εκτενέστερος υγροβιότοπος τής Αργολίδας και της ανατολικής Πελοποννήσου. Ο υγροβιότοπος αυτός αποτελείται από:

1) μια σημαντική θαλάσσια έκταση (βάθους μέχρι 50 μέτρων) μεταξύ του ακρωτηρίου Κιβέρι και του Ναυπλίου,

2) τους παράκτιους αλμυρόβαλτους μεταξύ Ναυπλίου και Νέας Κίου,

3) μεγάλες εκτάσεις βάλτων σε υφάλμυρο περιβάλλον ευρισκόμενους προς το εσωτερικό της προλεχθείσας ζώνης,

4) μεγάλες εκτάσεις βάλτων σε γλυκό νερό στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τη Νέα Κίο, βόρεια και δυτικά της και

5) μια σειρά από ρέματα και κανάλια που διασχίζουν τους βάλτους και εκβάλουν εν μέρει στον Αργολικό Κόλπο.

6)Πρόσφατα δημοσιεύματα στον τοπικό και στον αθηναϊκό Τύπο (π.χ. «Ελεύθερος Τύπος» της 17.7.92: σελ.30, «Εσπερινή" της 6.7.92: σελ. 1 και

7) αναφέρθηκαν σε ορισμένες νέες πράξεις, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση του υγροβιοτόπου αυτού, την οικολογική αξία του οποίου εκθέσαμε σε μελέτες του ΚΕΘΠΕ (βλ. ιδίως ΚΥΡΤΑΤΟΣ, Ν. & Τ. (1990): Σημαντικοί υγροβιότοποι της Αργολίδας). Στις μελέτες αυτές δίνεται μια ιδέα για οικολογικές αλληλεξαρτήσεις, που επηρεάζουν σοβαρά την υδάτινη ισορροπία, τους πόρους ζωής, το κλίμα και τη ζωή του ανθρώπου. Σε περιοχές με εκτεταμένους, καλοδιατηρημένους υγροβιότοπους οι κλιματικές διακυμάνσεις απαλύνονται, υπάρχει δε επάρκεια αγαθών.

Ρουμάνι, Τημένιο

Εδώ θα μιλήσω ειδικότερα για τα θέματα που θίγουν τα πρόσφατα δημοσιεύματα, δηλαδή για τις νέες ανθρώπινες επεμβάσεις στα ποτάμια και κανάλια, που διασχίζουν τον βάλτο της Νέας Κίου (Ρουμάνι, Τημένιο). Σε γενικές γραμμές ισχύει ότι το φυσικό τοπίο, το οποίο προέκυψε μετά από μακροχρόνιες διεργασίες - μαζί με τα οικοσυστήματά του αντεπεξέρχεται καλύτερα στον ρόλο του.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση των υγροβιοτόπων της Νέας Κίου έχουμε να κάνουμε με ένα εκτεταμένο βάλτο, ένα μεγάλο μέρος του οποίου καλύπτεται από υγρόφιλη χαρακτηριστική χλωρίδα (καλαμιώνες κ.λπ.) και διασώζεται σε καλή κατάσταση, παρά τις άφθονες παλιές και νέες επεμβάσεις (όπως π.χ., γεωτρήσεις, εκχερσώσεις, μπαζώματα, αποστραγγίσεις κ.λπ.). Τα ακολούθως εκτιθεμένα ισχύουν και για τους άλλους παράκτιους πεδινούς βάλτους. Το οικοσύστημα του βάλτου σχηματίζεται και διατηρείται με τη βοήθεια της τοπικής υγρόφιλης βλάστησης, καθώς και του νερού και ιζημάτων (αργίλου, πηλού, που προμηθεύουν η γειτονική θάλασσα και τα ποτάμια που διασχίζουν τον βάλτο, π.χ. ο ποταμός Ερασίνος), που οδηγούν στη δημιουργία της χαρακτηριστικής χλωρίδας του βάλτου (καλάμια της λίμνης, διάφορα βούρλα κ.λπ.). Η θάλασσα και τα ποτάμια αυτά προμηθεύονται, με τη σειρά τους, οργανικές θρεπτικές ουσίες από τον βάλτο, που είναι απαραίτητες για την επιβίωση των δικών τους οικοσυστημάτων.

Το φυσικό σχήμα των ποταμών είναι μαιανδρώδες. Τις όχθες τους κοσμεί μια χαρακτηριστική χλωρίδα (που περιλαμβάνει ψαθιά, καλάμια της ρεματιάς, ιτιές, λεύκες, πλατάνια). Το ανώμαλο σχήμα της κοίτης και της όχθης των ποταμών μαζί με την ντόπια υγρόφιλη βλάστηση (χρειάζονται στα υγρόφιλα ζώα για τροφή, για φωλιές, κρυψώνες) οδηγούν. στην καλύτερη κατανομή του νερού, μειώνουν την ποσότητα που διέρχεται, το οξυγονώνουν και το διηθίζουν με τη βοήθεια και μικροοργανισμών που ζουν στις ρίζες των βούρλων κ.λπ., το καθαρίζουν δε από τα οργανικά λύματα, ακόμη και από επικίνδυνες φαινόλες.

Ένα απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας στους βάλτους αυτού του τύπου είναι οι περιοδικές πλημμύρες, που επιστρέφουν και πάλι τις οργανικές ύλες μαζί με το νερό στον βάλτο, βοηθώντας στη διατήρηση του δικού του οικοσυστήματος. Διοχέτευση περιορισμένων ποσοτήτων λυμάτων επεξεργάζεται καλύτερα η υγρόφιλη χλωρίδα του βάλτου και των ποταμών όταν υπάρχει σε μεγάλες εκτάσεις και διατηρείται η φύση σχετικώς απείραχτη (με το συνολικό φάσμα των βασικών τοπικών εμβίων όντων, με το φυσικό ανώμαλο σχήμα της όχθης και του βυθού).

Μεγάλες ποσότητες λυμάτων καταστρέφουν τη βλάστηση ή τουλάχιστον αλλοιώνουν τη σύνθεσή της, ωθώντας στην επικράτηση λιγότερων και ανθεκτικότερων ειδών. Έτσι μειώνεται η βιολογική ποικιλία και ανατρέπεται η οικολογική ισορροπία. Μέσα στο ίδιο το νερό δημιουργείται έλλειψη οξυγόνου, με αποτέλεσμα να νεκρώνεται η υδρόβια ζωή, ιδίως τα ψάρια και τα άλλα ανώτερα έμβια όντα με ανάλογες συνέπειες στην οικολογική ισορροπία και επιπτώσεις για τον άνθρωπο από τη ρύπανση των υδάτων, τη νέκρωση των ψαριών κ.λπ.

Τα αποστραγγιστικά κανάλια συνέβαλαν στη μερική αποστράγγιση του βάλτου. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την ευθυγράμμιση της όχθης και της κοίτης των ποταμών. Μετά από μια δυνατή βροχή, σε ένα φυσικό βάλτο, χωρίς κανάλια και με απείραχτο σχήμα ποταμών, μεγάλο μέρος από το νερό της βροχής διοχετεύεται στην παρόχθια χλωρίδα και στους γύρωθεν βάλτους με τα φυτά και το έδαφός τους, που το απορροφούν σαν σφουγγάρι, εμποδίζουν τις υπερβολικές πλημμύρες πέραν των ορίων τους και το αποθηκεύουν κοντά στην επιφάνεια και σε υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Αντίθετα, τα ευθυγραμμισμένα, βαθιά κανάλια - ακόμη χειρότερα τα τσιμεντοστρωμένα ωθούν με μεγάλη ορμή σε ελάχιστη ώρα, το νερό στη θάλασσα. Όταν έχει, μάλιστα, αφαιρεθεί η παρόχθια χλωρίδα των ρεμάτων και του βάλτου, δημιουργούνται καταστροφικές πλημμύρες, δυστυχήματα, απόπλυση εδαφών. Το καλοκαίρι, πάλι, δημιουργείται ξηρασία, καθότι δεν υπάρχει το αποθηκευμένο νερό, που αποδίδεται φυσιολογικά σταδιακά από τη χλωρίδα του βάλτου και των ρεμάτων. Επηρεάζεται δυσμενώς το τοπικό κλίμα, γίνεται πιο θερμόξηρο, ελλείψει νερού, πράγμα που επιτείνεται τόσο από την εξασθένηση και θανάτωση της υγρόφιλης βλάστησης (που της λείπει το νερό) όσο και από την εσκεμμένη αφαίρεσή της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Χωρίς τον καλοδιατηρημένο βάλτο, την τοπική χλωρίδα και το νερό, δημιουργείται φαύλος κύκλος: καύσωνας και λειψυδρία το καλοκαίρι, πλημμύρες ή και παγετός τον χειμώνα, λιγοστεύουν οι βροχές και πέφτουν καταρρακτώδεις, κατεβαίνει ο υδάτινος ορίζοντας του εδάφους, εισβάλλει το νερό της θάλασσας στη θέση του ελλείποντος γλυκού νερού, χάνονται σπάνια και βασικά έμβια όντα και οικοσυστήματα, γίνεται επιρρεπέστερο το οικοσύστημα σε νέες επεμβάσεις, όπως π.χ. διοχέτευση λυμάτων, γεωτρήσεις, εκχερσώσεις, πλήττεται η υγεία των κατοίκων, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, η οικονομία.

Μια σειρά από επεμβάσεις του ανθρώπου (μπαζώματα, αποτεφρώσεις της χλωρίδας, μαζική βοσκή, γεωτρήσεις, μαζικές καλλιέργειες, κατασκευή αποτραγγιστικών καναλιών) συνέβαλαν στην υποβάθμιση του βάλτου, στην εξασθένηση του οικοσυστήματος.

Στα κανάλια και ποτάμια με την υγρόφιλη βλάστηση βρήκαν, όμως, καταφύγιο μια σειρά από έμβια όντα {όπως π.χ. υδρόβια πτηνά, βατράχια, χέλια, άλλα ψάρια, νεροχελώνες), τα οποία κινδυνεύουν όταν αφαιρούνται τα ψαθιά κα τα καλάμια, τα οποία καθαρίζουν το νερό, το αποθηκεύουν και εμποδίζουν την πρόωρη διαρροή του και την εισβολή της θάλασσας.

Στο εξασθενημένο από ριζικές υποβαθμιτικές αλλαγές οικοσύστημα του βάλτου, των ποταμών και της θάλασσας, αποφέρουν ευκολότερα καίρια πλήγματα τα διοχετευόμενα χημικά και οργανικά λύματα εργοστασίων και οικισμών, με επιπτώσεις και στον άνθρωπο, όπως είδαμε. Η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με επαναφορά στη φυσική τους κατάσταση μεγάλων εκτάσεων των υγροτόπων και της χλωρίδας τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΓΚΑΤΖΙΟΣ, Α. (1992):Βιαστική παρέμβαση στο Τημένιο. Εσπερινή 6.7.92: σελίδα 1 και 7.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ (1992):Οικολογικό θρίλερ στον Αργολικό Κόλπο. Ελεύθερος Τύπος 17.7.92: σελίδα 30.

ΚΥΡΤΑΤΟΣ, Ν. & Τ. (1990):Σημαντικοί υγροβιότοποι της Αργολίδας. 46 σέλίδες ΚΕΘΠΕ. Μελέτη συνταχθείσα κατόπιν αιτήσεως της Νομαρχίας Αργολίδας.

ΚΥΡΤΑΤΟΣ, Ν. (1991-1992):0 υγροβιότοπος Ρουμάνι Νέας Κίου. Αναγέννηση (296): σελ. 1, 3 & 4. (299): σελ. 1-2.

ΔΩΡΟΒΙΝΗΣ, Β. (1991-1992): «Καταργείται» (με αυθαίρετα) ο υγροβιότοπος της Αργολίδας. Οικονομικός Ταχυδρόμος 4.4.91: σελ. 61-62, 27.6.91: σελ. 60, 8.10.91: σελ. 62, 30.4.92: σελ. 69.

ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ, Χ. (1991): Το τέλος ενός υγροβιότοπου.    Κυριακάτικη      Ελευθεροτυπία ·22.12.91: σελ. 45.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, Κ. (1991): Σήμα κινδύνου για υγροβιότοπο στο Ναύπλιο. Η Καθημερινή 10.4.91: 1 σελ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (1991-1992): Ενημερωτικό Δελτίο 190 έτος (Τεύχος 1), σελ. 2. (Τεύχος 2), σελ. 3. 200 έτος (Τεύχος 1): σελ. 2.

 

Μπάμπης  Αντωνιάδης

Μέρος Α’: Χρειάστηκαν 18 χρόνια για να θεσμοθετηθεί η προστασία.

1982: Η έκθεση του βιολόγου Γ. Καφτάνη για το περιβάλλον στην Αργολίδα αναφέρει τον υγροβιότοπο στην περιοχή “Καλύβια” Ναυπλίου (τμήμα παραλιακής ζώνης από Ναύπλιο προς Ν. Κίο) και στον βάλτο “Ρουμάνι”.

1985: Ανάθεση μελέτης για την παραλιακή ζώνη Ναυπλίου – Ν. Κίου - Μύλων - Κιβερίου, η οποία αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής. Μελετητής Α. Παπαδάκης.

1885: Κτίζεται, κατόπιν χορήγησης αδείας, νυκτερινό κέντρο, μέσα στον υγροβιότοπο.

1985: Το Νομαρχιακό συμβούλιο αποφασίζει την κατασκευή του ΚΤΕΟ.

1985: Κατασκευάζεται το κτίριο της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών σε έκταση των Αγροτικών φυλακών.

1986: Παράδοση και έγκριση της μελέτης του Α. Παπαδάκη, στην οποία γίνεται αναφορά για την προστασία της περιοχής. Η μελέτη εγκρίθηκε από το ίδιο όργανο που έχει δώσει τις προαναφερόμενες άδειες στην ίδια περιοχή.

1987: Αποφασίζεται η επέκταση του πυρηνελαιουργείου, μετά από θετική γνώμη και του δημάρχου Ναυπλίου.

1988: Ο δήμος Ναυπλίου ρίχνει τα σκουπίδια της πόλης στην παραλιακή ζώνη (δίπλα από το Ραμαντάνι).

Μάιος 1998: Εισήγηση της Διευθύνσεως Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ προς το Κεντρικό ΣΧΟΠ για τη θέσπιση Ζωνών Οικιστικού Έλεγχου (Ζ.Ο.Ε.) σε εκτός σχεδίου περιοχές, στην παραλιακή ζώνη από το Ναύπλιο μέχρι το Κιβέρι.

Νοέμβριος 1988: Καθορισμός της Ζ.Ο.Ε. από το Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ.

1990: Ο Νομάρχης, Στ. Παπανικολάου, αναθέτει μελέτη για την περιοχή Ναυπλίου - Ν. Κίου στους Ν. και Τ. Κυρτάτο, βιολόγους, καθηγητές γερμανικού Πανεπιστημίου. Η μελέτη αυτή περιέχει μελέτη τα περισσότερα στοιχεία τεκμηρίωσης για τον υγροβιότοπο.

1991: Το Δημοτικό Συμβούλιο Ναυπλίου αποφασίζει να εισηγηθεί στο ΥΠΕΧΩΔΕ τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως περιοχή τουριστικής ανάπτυξης. Οραματίζεται ξενοδοχεία από ξένους επενδυτές στον υγροβιότοπο .

1991: Αποστολή στους Δήμους για γνωμοδότηση σχεδίου για Ζ.Ο.Ε. Στον διάλογο απαντούν με αποφάσεις τους, τα Κοινοτικά Συμβούλια Ν. Κίου (1991και 1995), Μύλων (1991 και 1995), Κιβερίου (1991 και 1995), Σκαφιδακίου (1991 και 1995), Δαλαμανάρας (1995) και του δήμου Μιδέας (1991 και 1995). Δεν συμμετείχαν ο Δήμος Άργους και οι κοινότητες Κουτσοποδίου και Τίρυνθας.

1992-1999: Αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στην παραλιακή ζώνη. Στο διάστημα από τη λήξη της αναστολής και μέχρι να εκδοθεί νέα απόφαση, στην περιοχή πάντα ξετρυπώνουν κάποιες οικοδομικές άδειες.

1999: Εκδίδεται το ΦΕΚ 366/Δ/8-6-1999, με τον καθορισμό των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) στην περιοχή των δήμων Άργους - Μιδέας και των κοινοτήτων Ν. Κίου, Μύλων, Τίρυνθας, Δαλαμανάρας, Κιβερίου, Κουτσοποδίου και Σκαφιδακίου.

Αύγουστος 1999: Προσφυγή οκτώ πολιτών από την Αργολίδα και της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας του Περιβάλλοντος στο Συμβούλιο της Επικράτειας, για τον καθορισμό αυστηρότερων μέτρων προστασίας για την περιοχή της παραλιακή ζώνης και την περιοχή του Ερασίνου.

Αύγουστος 1999: Προσφυγή πολιτών και φορέων της Αργολίδας για ακύρωση των Ζ.Ο.Ε. Φυσικά προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για ακύρωση των Ζ.Ο.Ε. έχουν κάνει και τα πυρηνελαιουργεία. Ακολουθούν, προσφυγές - αιτήματα ακύρωσης των Ζ.Ο.Ε. του δήμου Άργους και των κοινοτήτων Ν. Κίου, Κουτσοποδίου, Λέρνας και Ν.Τίρυνθας.

Σεπτέμβριος 1999: Προσφυγή για την ακύρωση του ΦΕΚ κάνει και η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αργολίδας.

Όλες οι προσφυγές διαβιβάζονται στο Ε’ τμήμα του Συμβουλίου της Επικράτειας, με εισηγητή τον κ. Αθ. Ράντο (κάτι μας θυμίζει το όνομα σήμερα).

31 Μαΐου 2000: Εκδικάζονται οι προσφυγές.

15 Ιουνίου 2000: Το Δικαστήριο απορρίπτει όλες τις προσφυγές.

Ως εκ τούτου, ισχύει το ΦΕΚ των Ζωνών όπως εκδόθηκε, το οποίο περιλαμβάνει και τους όρους προστασίας των υγροτόπων της περιοχής.

Πέρασαν 18 χρόνια για να νομοθετηθεί κάτι για την προστασία των υγροτόπων στην περιοχή, μέσα από τη διαδικασία χωροθέτησης δραστηριοτήτων και καθορισμού χρήσεων γης.

Πρόκειται για το βασικό αναπτυξιακό εργαλείο κάθε περιοχής.

Είναι η πρώτη περιοχή στον νομό Αργολίδας με συγκεκριμένο πλαίσιο προστασίας.

Ακολουθεί “Μέρος Β’: 20χρόνια μετά τι κάναμε;”

 

Μαρία Βασιλείου

Βιολόγος-Ωκεανογράφος Msc

Ο Ερασίνος είναι ο μοναδικός ποταμός της Αργολίδας με συνεχή ροή σε ορισμένα τμήματα. Πηγάζει από τις καρστικές πηγές Κεφαλαρίου διασχίζει τη βαλτώδη περιοχή της Ν. Κίου αποστραγγίζοντας το έλος Ρουμάνι και εκβάλει στον Αργολικό κόλπο Δ.της Νέας Κίου.

Οι πηγές του τροφοδοτούνται με νερά του καρστικού συστήματος Σκοτεινής-Αλέας, όπως και από άλλες πηγές του Αργολικού κόλπου π. χ. Λέρνης Κρόης και Κιβερίου Τροφοδοτούνται επίσης και από τα οροπέδια Στυφαλίας, Τριπόλεως, μέσω καταβοθρών.

Ο ποταμός έχει σχετικά πλούσια υδρόβια βλάστηση με κύρια 16 υδροχαρή φυτάκαι σημαντικό αριθμό υδροφύτων και ελοφύτων (FοntiαlΙis hypnoides, Ranuunculustrichophyllus, Potamogeton berchtoldii, Nasturdium officinale, Apium nodiflorumAlisma lanceolatum, plantago-aquatica) και με κύρια είδη Ιχθυοπανίδας -Pseudophoxinus stymphalicus-Gambusia affinis (εισαχθέν) (Πηγές: ΥΕΒ Αργολίδας, Koumpli-Sovantzi et al. 1997).

Το έλος Ρουμάνι είναι ένα παράκτιο έλος εκτάσεως περίπου 7.5 km2 με υδροφυτική, αλοφυτική και παρυδάτια βλάστηση , καθώς και βλάστηση καλαμώνων. Σε πολλά σημεία , η επιφάνεια του έλους βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολλά « μάτια» ανάβλυσης νερού , που παροχετεύουν το νερό στη θάλασσα και στον ποταμό Ερασίνο με κύρια είδη ιχθυοπανίδας το "Pseudophoxinus stymphalicus & το Gambusia affιnis (εισαχθέν) και με σημαντικό αριθμό υδρόβιων, παρυδάτιων και θαλάσσιων ειδών πουλιών.

Οι σημαντικές άμεσες ή έμμεσες επεμβάσεις όπως αλλοιώσεις στην λεκάνη απορροής του ποταμού που «χρησιμοποιείται» ως χώρος απόθεσης στερεών και υγρών αποβλήτων, απόρριψης σκουπιδιών και μπάζων, ακόμα και μέσα στην ίδια την κοίτη του ποταμού- που με τη σειρά τους δημιουργούν μεγάλες επιφάνειες και έχουν σαν επακόλουθο την αύξηση του όγκου των απορροών και την αύξηση των πιθανοτήτων για εμφάνιση πλημμύρας- και η ρύπανση έχει οδηγήσει σε απώλεια ή και υποβάθμιση του οικοσυστήματος και του υδρολογικού κύκλου του νερού.

Θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Ερασίνος είναι ο μόνος ποταμός της Αργολίδας που βρίσκεται μεταξύ μεγάλων αστικών κέντρων και που ανεξάρτητα από τα υδραυλικά χαρακτηριστικά του έχει σημαντική μορφολογική, οικολογική, ιστορική, αντιπλημμυρική και αισθητική αξία. Είναι λοιπόν ένα φυσικό στοιχείο που στις παρόχθιες ζώνες του δημιουργεί βιοτόπους με πληθώρα ειδών χλωρίδας και πανίδας προσφέροντας:

- Περιβαλλοντικά οφέλη αφού αποτελεί μέρος του κύκλου του νερού των πόλεων, χώρο πράσινου, συμβάλλει στις φυσικές διεργασίες όπως η φωτοσύνθεση, η εδαφογέννηση κ.α., που διαμορφώνουν την καθαρότητα του αέρα , βελτιώνουν το μικροκλίμα, τον αερισμό, και συμβάλλει στην ισορροπία του υδρολογικού κύκλου (επαναφόρτιση υπόγειων υδάτων, βελτίωση της ποιότητας του νερού κλπ).

- Κοινωνικά οφέλη, προκαλώντας συναισθήματα ηρεμίας στους ανθρώπους, συμβάλλοντας στον περιορισμό της ηχορύπανσης, που αποτελεί έντονο φαινόμενο στις αστικές περιοχές, και στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, αποτελώντας χώρο αναψυχής αλλά και ενεργού συμμετοχής των κατοίκων σε εθελοντικές δραστηριότητες όπως δράσεις καθαρισμού και φύλαξη των περιοχών.

- Πολιτιστικές υπηρεσίες : Είναι γνωστό ότι τα ύδατα των ποταμών συνδέονται στενά με την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού, και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν βαθιά θρησκευτική σημασία συμβαλλόντας στην διατήρηση της λαϊκής παράδοσης της ιστορικής μνήμης αλλά και στην αισθητική του τοπίου και την αναψυχή.

- Εκπαίδευση: Προσφέρει ευκαιρίες επίσημης ή άτυπης εκπαίδευσης, έρευνας και μελέτης των οικοσυστημάτων και των αξιών τους

Τα πλεονεκτήματα λοιπόν από την παρουσία ποταμών ιδιαίτερα κοντά σε αστικές περιοχές, αφορούν στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στον πολιτισμό αλλά και την οικονομία μιας περιοχής και θα πρέπει να λαμβανονται υπόψιν και στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό.

Ο ορατός κίνδυνος ανεπάρκειας   αυτού ως φυσικού αγαθού έχει «επιβάλει» κατά κάποιο τρόπο αλλαγή προσέγγισης: από την εκμετάλλευση στη διαχείριση του νερού

Σύμφωνα με την η Κοινοτική οδηγία 2000/60/ΕΚ η διαχείριση των υδατικών πόρων δεν καθορίζεται πλέον αλλά αυτή καθορίζει τις κοινωνικές δραστηριότητες και τις αναπτυξιακές παρεμβάσεις, αφού η αειφορία του υδάτινου πόρου δεν είναι πια δεδομένη, λαμβάνοντας υπόψιν και την γενικότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση και την επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Η εν λόγω οδηγία ενσωματώθηκε στο Εθνικό μας Δίκαιο με τον ν. 3199/2003 «Προστασία και διαχείριση των υδάτων - Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000» (Α' 280), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Βάσει αυτής καθορίσθηκαν και Σχέδια Διαχείρισης ανά υδατικό Διαμέρισμα της Χώρας, καθώς και Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών. Για το υδατικό διαμέρισμα Ανατολικής Πελοποννήσου έχει εκδοθεί η Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓρΕΓΥ /41364/324 Έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ανατολικής Πελοποννήσου (EL03) και της αντίστοιχης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, με βάση την οδηγία 2007/60/ΕΚ.

Η εφαρμογή των παραπάνω σχεδίων αποσκοπεί στην προώθηση μακροπρόθεσμης προστασίας με μέτρα, που αφενός θα εμποδίζουν την υποβάθμιση των υδάτινων οικοσυστημάτων και των ρυθμιστικών τους λειτουργιών στον κύκλο του νερού και αφετέρου θα αποκαταστήσουν εκείνα που έχουν ήδη υποβαθμιστεί.

Για την λεκάνη λοιπόν απορροής του Ερασίνου που συγκεντρώνει στοιχεία μοναδικά και λόγω της θέσης και λόγω της οικολογικής σπουδαιότητας και της θεσμοθετημένης Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), ίσως ο ορισμός της περιοχής ως περιφερειακού πάρκου να είναι η ιδανική λύση.

Ο NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3937/ 31 Μαρτίου 2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ορίζει τα Περιφερειακά πάρκα (Regional parks) ως περιοχές που είτε λόγω της θέσης τους είτε λόγω της οικολογικής σπουδαιότητάς τους θεωρούνται σημαντικές σε περιφερειακό επίπεδο. Ειδικά για τις περιαστικές φυσικές περιοχές που χαρακτηρίζονται ως περιφερειακά πάρκα, ως κύρια προστατευτέα αξία ορίζεται η διατήρηση του οικοσυστήματος σε ικανοποιητική κατάσταση, ώστε να παρέχει οικολογικές υπηρεσίες, όπως η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η ρύθμιση του κλίματος και του κύκλου νερού και η παροχή δυνατοτήτων αναψυχής στους κατοίκους των αστικών κέντρων.

Ας τολμήσουν λοιπόν Περιφέρεια και Δήμοι και σε προγράμματα ήπιας και βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος των κατοίκων και όχι μόνο σε φιλόδοξα ή αποσπασματικά σχέδια με αβέβαια αποτελέσματα.