Οι περιοχές (ή «τόποι») Natura 2000 αποσκοπούν στην προστασία των περιοχών που θεωρούνται βασικές για επιλεγμένα είδη χλωρίδας και πανίδας ή τύπους οικοτόπων μεταξύ αυτών που καλύπτει η οδηγία για τους οικοτόπους και η οδηγία για τα πτηνά. Πρόκειται για είδη και οικοτόπους που θεωρούνται ευρωπαϊκής σημασίας επειδή απειλούνται με εξαφάνιση, είναι ευάλωτα, σπάνια ή ενδημικά, ή συνιστούν εξαιρετικά παραδείγματα τυπικών χαρακτηριστικών μίας ή περισσότερων από τις εννέα βιογεωγραφικές περιοχές της Ευρώπης. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 2000 είδη και 230 τύποι οικοτόπων σε βασικές περιοχές που πρέπει να ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000.

Από την άλλη, τα φυσικά καταφύγια, τα εθνικά πάρκα και άλλες εθνικές και περιφερειακές προστατευόμενες περιοχές ορίζονται αποκλειστικά με βάση την εθνική ή περιφερειακή νομοθεσία, η οποία συχνά διαφέρει από χώρα σε χώρα. Αυτές οι προστατευόμενες περιοχές μπορεί να οριστούν για διάφορους σκοπούς και δεν είναι απαραίτητο να αφορούν είδη/οικοτόπους που ενδιαφέρουν το δίκτυο Natura 2000.

Δεν έχουν το ίδιο καθεστώς με τις περιοχές του δικτύου Natura 2000. Ωστόσο, δεν αποκλείεται ορισμένες εθνικές ή περιφερειακές προστατευόμενες περιοχές να έχουν επίσης χαρακτηριστεί ως περιοχές Natura 2000 αν θεωρούνται βασικές περιοχές για είδη και οικοτόπους ενωσιακής σημασίας. Στις περιπτώσεις αυτές, εφαρμόζονται οι διατάξεις των οδηγιών της ΕΕ, εκτός εάν έχουν θεσπιστεί αυστηρότεροι κανόνες μέσω της εθνικής νομοθεσίας.

Περισσότερες πληροφορίες:

Δημιουργία του δικτύου Natura 2000
Βάση δεδομένων EUNIS για το Natura 2000

Οι περιοχές Natura 2000 επιλέγονται με γνώμονα τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επιβίωσης των ειδών και των οικοτόπων που προστατεύονται από την οδηγία για τα πτηνά και την οδηγία για τους οικοτόπους. Η επιλογή τους πραγματοποιείται βάσει επιστημονικών στοιχείων.

Σύμφωνα με την οδηγία για τα πτηνά, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να ορίσουν τα «πιο κατάλληλα» εδάφη, σε αριθμό και επιφάνεια, για την προστασία των ειδών που περιέχονται στο παράρτημα I της οδηγίας καθώς και των μεταναστευτικών ειδών.

Σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους, τα κράτη μέλη οφείλουν να ορίσουν τις περιοχές που είναι αναγκαίες για την διατήρηση ή, ενδεχομένως, την αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, των τύπων φυσικών οικοτόπων του παραρτήματος I και των οικοτόπων των οικείων ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα II της εν λόγω οδηγίας.

Οι περιοχές επιλέγονται και προτείνονται από τα κράτη μέλη. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), εξετάζει τις προτάσεις των κρατών μελών και αξιολογεί τη συμβολή των προτεινόμενων περιοχών στην κατάσταση διατήρησης κάθε τύπου οικοτόπου και κάθε είδους στο συγκεκριμένο βιογεωγραφικό επίπεδο. Μόλις κριθεί ότι οι περιοχές που έχουν προταθεί δυνάμει της οδηγίας για τους οικοτόπους είναι επαρκείς, οι κατάλογοι των περιοχών εγκρίνονται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη καλούνται να τις χαρακτηρίσουν «ειδικές ζώνες διατήρησης» (ΕΖΔ) το ταχύτερο δυνατόν και, το αργότερο, εντός μιας εξαετίας.

Περισσότερες πληροφορίες:

Ανακήρυξη περιοχών Natura 2000
Δημιουργία του δικτύου Natura 2000

Οι περιοχές του δικτύου Natura 2000 περιλαμβάνουν διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων όπως χερσαία, λιμνοποτάμια και θαλάσσια οικοσυστήματα. Ένα οικοσύστημα μπορεί να περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους οικοτόπους και συνήθως φιλοξενεί μια ποικιλόμορφη κοινότητα φυτών και ζώων.

Ωστόσο, ορισμένα οικοσυστήματα είναι πλουσιότερα σε σύγκριση με άλλα στο δίκτυο Natura 2000. Για παράδειγμα, τα δασικά οικοσυστήματα αντιστοιχούν περίπου στο 50 % της συνολικής επιφάνειας του δικτύου ενώ τα αγροοικοσυστήματα (βοσκότοποι και άλλες γεωργικές εκτάσεις) καλύπτουν περίπου το 40 % του δικτύου.

Επί του παρόντος (2016), σχεδόν το 6% της θαλάσσιας έκτασης της ΕΕ περιλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000 και σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία για τον ορισμό των θαλάσσιων περιοχών μέσω των οποίων θα διασφαλιστεί η διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών που προστατεύονται από τις οδηγίες για τους οικοτόπους και ανήκουν στα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Οι οδηγίες δεν καθορίζουν λεπτομερώς τη διαδικασία διαβούλευσης για την επιλογή των περιοχών. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν εμφάνισαν διαφορές από κράτος μέλος σε κράτος μέλος, ανάλογα με τα διοικητικά συστήματα του καθενός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιλογή των περιοχών του δικτύου συνοδεύτηκε από διεξοδικές συζητήσεις με τους ιδιοκτήτες και τους χρήστες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις δεν έγιναν καθόλου ή έγιναν πολύ λίγες διαβουλεύσεις με τους άμεσα ενδιαφερομένους.

Είναι αλήθεια ότι αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε διαμάχες σε ορισμένα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα πληθώρα διοικητικών και νομικών προβλημάτων, τα οποία καθυστέρησαν την υποβολή των προτάσεων. Η Επιτροπή, ωστόσο, δεν είχε καμία συμμετοχή σε αυτή τη φάση και δεν διέθετε καμία αρμοδιότητα ώστε να παρέμβει στις αποκλίνουσες διαδικασίες που ακολούθησαν τα κράτη μέλη.

Η ανάλυση των εθνικών καταλόγων των τόπων κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) και η επιλογή τους σε βιογεωγραφικό επίπεδο πραγματοποιήθηκε με τρόπο διαφανή στο πλαίσιο επιστημονικών σεμιναρίων που διοργανώθηκαν με πρωτοβουλία της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος. Τα κράτη μέλη και εμπειρογνώμονες που εκπροσωπούσαν τους άμεσα ενδιαφερόμενους, είτε ιδιοκτήτες και χρήστες είτε περιβαλλοντικές ΜΚΟ, είχαν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε αυτά τα σεμινάρια.

Ο προσδιορισμός και η επιλογή των περιοχών που θα συμπεριληφθούν στο δίκτυο Natura 2000 πραγματοποιείται με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής που προβλέπουν οι δύο οδηγίες. Με τη χρήση επιστημονικής βάσης για την επιλογή εξασφαλίζεται ότι:

• μόνον οι πλέον κατάλληλες περιοχές επιλέγονται για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 (όχι δηλαδή όλες οι περιοχές που φιλοξενούν συγκεκριμένο είδος ή οικότοπο) και
• εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000 επαρκής αριθμό περιοχών προκειμένου να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση όλων των προβλεπόμενων ειδών και οικοτόπων σε ολόκληρη την περιοχή φυσικής κατανομής τους εντός της ΕΕ.

Εάν δεν περιληφθούν οι πλέον ενδεδειγμένες περιοχές, ή ο αριθμός τους δεν επαρκεί για ένα συγκεκριμένο είδος ή τύπο οικοτόπου, το δίκτυο δεν θα είναι συνεκτικό από οικολογικής άποψης και δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει τον σκοπό του όπως υπαγορεύεται από τις δύο οδηγίες για τη φύση.

Τα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα δεν λαμβάνονται συνεπώς υπόψη κατά τη διαδικασία επιλογής των περιοχών του δικτύου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν αποτελούν καίρια παράμετρο κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τους τρόπους προστασίας και διαχείρισης μιας περιοχής Natura 2000. Το άρθρο 2 της οδηγίας για τους οικοτόπους καθιστά σαφές ότι όλα τα μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία αποσκοπούν στη διατήρηση – και στην αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης – των φυσικών οικοτόπων και των ειδών ενωσιακής σημασίας, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές απαιτήσεις, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές ιδιομορφίες.

Το δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει αυτή τη στιγμή (2016) περισσότερες από 27.000 περιοχές που καλύπτουν συνολική επιφάνεια περίπου 1.150.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Η συνολική έκταση γης που καλύπτεται από το δίκτυο Natura 2000 αντιπροσωπεύει περίπου το 18 % της συνολικής χερσαίας έκτασης της ΕΕ. Η εθνική χερσαία κάλυψη του δικτύου Natura 2000 ποικίλλει από περίπου 9% έως περίπου 38%, ανάλογα με τη χώρα. Η διαφορά αυτή οφείλεται εν μέρει στο πλήθος των φυσικών και ημιφυσικών οικοτόπων που διαθέτει κάθε χώρα. Για παράδειγμα, πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των τύπων οικοτόπων και των ειδών που προστατεύονται δυνάμει των οδηγιών βρίσκονται σε μεσογειακές, ηπειρωτικές και αλπικές περιοχές σε σύγκριση με την περιφέρεια του Ατλαντικού. Επιπλέον, ορισμένες χώρες χαρακτηρίζονται ιστορικά από υψηλότερα επίπεδα εντατικής χρήσης της γης και κατακερματισμού, με αποτέλεσμα μικρότερης έκτασης φυσικούς πόρους υποψήφιων για προστασία δυνάμει των οδηγιών. Οι φυσικοί και ημιφυσικοί οικότοποι και είδη όπως τα μεγάλα σαρκοβόρα είναι κατά κανόνα πολυπληθέστερα και ευρύτερα κατανεμημένα στα κράτη μέλη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που προσχώρησαν στην ΕΕ από το 2004 και μετά, απ’ ό,τι σε ορισμένα παλαιότερα κράτη μέλη. Οι διαφορές οφείλονται επίσης στις διαφορετικές προσεγγίσεις που επέλεξαν τα κράτη μέλη κατά την οριοθέτηση των προτεινόμενων περιοχών. Αρκετά κράτη μέλη πρότειναν διευρυμένες περιοχές Natura 2000 με προσεγγιστική οριοθέτηση, προτιμώντας μια πιο ολιστική προσέγγιση που δεν αποκλείει τους μη επιλέξιμους οικοτόπους από την προτεινόμενη έκταση. Άλλα προτίμησαν να οριοθετήσουν τις περιοχές με μεγαλύτερη ακρίβεια, περιορίζοντας την έκτασή τους στους επιλέξιμους οικοτόπους.

Το βαρόμετρο Natura 2000 ενημερώνει τακτικά τις πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των περιοχών και την επιφάνειά τους σε κάθε χώρα και συνολικά στην ΕΕ.

Ο απεικονιστής Natura 2000 είναι μια διαδικτυακή υπηρεσία που επιτρέπει την ανεύρεση και την εξερεύνηση περιοχών Natura 2000 οπουδήποτε στην ΕΕ με το πάτημα ενός κουμπιού.

Περισσότερες πληροφορίες:

Κατάλογοι των περιοχών Natura 2000 που έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή σε κάθε βιογεωγραφική περιοχή.
Το δίκτυο Natura 2000 σε όλα τα κράτη μέλη

Οι ΕΖΔ, οι ΤΚΣ και οι ΖΕΠ αποκαλούνται συνολικά περιοχές Natura 2000. Οι ΖΕΠ είναι περιοχές Natura 2000 που έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοιες βάσει της οδηγίας για τα πτηνά, ενώ οι ΤΚΣ και ΕΖΔ βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους. Οι ΤΚΣ και οι ΕΖΔ ταυτίζονται γεωγραφικά. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο είναι το παρεχόμενο επίπεδο προστασίας.

Οι τόποι κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) είναι περιοχές που έχουν εγκριθεί επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, ως εκ τούτου, υπόκεινται στις διατάξεις περί προστασίας ή στο άρθρο 6 παράγραφοι 2, 3 και 4. Οι ειδικές ζώνες διατήρησης (ΕΖΔ) είναι τόποι κοινοτικής σημασίας που έχουν χαρακτηριστεί από τα κράτη μέλη μέσω νομοθετικής πράξης και για τους οποίους εφαρμόζονται τα απαιτούμενα μέτρα διατήρησης προκειμένου να διασφαλιστεί η διατήρηση των ειδών και των τύπων οικοτόπων ενωσιακής σημασίας που βρίσκονται εκεί.

Βλέπε: Σημείωμα της Επιτροπής σχετικά με τον χαρακτηρισμό των ειδικών ζωνών διατήρησης (ΕΖΔ)

Το δίκτυο Natura 2000 της ΕΕ περιλαμβάνει περισσότερες από 27.000 περιοχές από το σύνολο των 28 κρατών μελών της ΕΕ (2016). Μαζί, καλύπτουν πάνω από 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή σχεδόν το ένα πέμπτο της έκτασης της Ευρώπης (18,36 %), καθώς και ένα σημαντικό μέρος των θαλασσών που την περιβάλλουν. Το γεγονός αυτό καθιστά το δίκτυο Natura ένα από τα μεγαλύτερα συντονισμένα δίκτυα προστατευόμενων περιοχών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Θεματικού Κέντρου για τη Βιοποικιλότητα, είναι υπεύθυνη να αξιολογεί, τόσο σε εθνικό όσο και σε βιογεωγραφικό επίπεδο, κατά πόσον κάθε είδος και κάθε τύπος οικοτόπου καλύπτονται επαρκώς από τις υφιστάμενες περιοχές του δικτύου. Η Επιτροπή πιστεύει ότι το δίκτυο Natura 2000 έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό στην ξηρά, αλλά έχει ζητήσει από ορισμένα κράτη μέλη να προτείνουν επιπλέον περιοχές για συγκεκριμένα είδη και τύπους οικοτόπων προκειμένου να ολοκληρωθεί το δίκτυο στην επικράτειά τους.

Η πρόοδος όσον αφορά τον χαρακτηρισμό περιοχών Natura 2000 στο θαλάσσιο περιβάλλον ήταν, ωστόσο, πολύ βραδύτερη από ό,τι στην ξηρά. Μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2016), έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 περισσότερες από 3.000 θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες καλύπτουν σχεδόν το 6% του συνόλου της θαλάσσιας έκτασης της ΕΕ (πάνω από 360.000 km²). Ένας από τους βασικούς λόγους της αργής προόδου στην ανάδειξη θαλάσσιων περιοχών Natura 2000 είναι η έλλειψη επαρκών επιστημονικών δεδομένων σχετικά με την κατανομή των ευρωπαϊκών προστατευόμενων θαλάσσιων οικοτόπων και ειδών, ιδίως στο επίπεδο λεπτομέρειας που απαιτείται προκειμένου να οριστεί η σχετική περιοχή και να σχεδιαστεί η κατάλληλη διαχείριση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη ενέτειναν πρόσφατα τις προσπάθειές τους για τον χαρακτηρισμό νέων θαλάσσιων περιοχών, ιδίως σε υπεράκτιες ζώνες που δεν ανήκουν στα χωρικά ύδατα των κρατών μελών.

Περισσότερες πληροφορίες:

Νatura 2000
Το δίκτυο Natura 2000 στο θαλάσσιο περιβάλλον

Μια περιοχή μπορεί να αποχαρακτηρισθεί αν χάσει την αξία διατήρησής της λόγω της εξέλιξης του φυσικού περιβάλλοντος και δεν είναι δυνατή η αποκατάστασή της με την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η απλή υποβάθμιση του χώρου, για παράδειγμα λόγω ανεπαρκούς διαχείρισης, θα συνιστούσε παράβαση του άρθρου 6 παράγραφος 2. Οι περιοχές αυτές δεν μπορούν να αποχαρακτηρισθούν απλώς και μόνο επειδή έχουν αφεθεί να υποβαθμιστούν και δεν έχουν τύχει σωστής διαχείρισης, όπως θα απαιτούνταν με βάση τις δύο οδηγίες για τη φύση. Δεν αφαιρούνται από τον κατάλογο περιοχές Natura 2000 που έχουν καταστραφεί και για τις οποίες έχει ληφθεί κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 της οδηγίας για τους οικοτόπους. Επίσης δεν αποχαρακτηρίζονται και δεν τροποποιούνται περιοχές για τις οποίες διαπιστώνεται ότι ο αρχικός χαρακτηρισμός ή οριοθέτηση βασίστηκε σε εσφαλμένα επιστημονικά στοιχεία. Κάθε τροποποίηση αυτού του είδους που προτείνουν τα κράτη μέλη εγκρίνεται από Επιτροπή μόνον εάν συνοδεύεται από τη δέουσα επιστημονική τεκμηρίωση.

Περισσότερες πληροφορίες: Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-301/12.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, έχει δημιουργήσει μια διαδικτυακή χαρτογραφική εφαρμογή γνωστή ως «Απεικονιστής Natura 2000» που διατίθεται ελεύθερα στο κοινό και παρέχει την ακριβή θέση κάθε περιοχής Natura 2000 στο δίκτυο της ΕΕ. Ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει, και να εξετάσει λεπτομερώς, οποιαδήποτε περιοχή του δικτύου οπουδήποτε στην ΕΕ. Χάρη στους χάρτες μεγάλης κλίμακας διευκολύνεται η ακριβής αποτύπωση των συνόρων κάθε περιοχής και των βασικών γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών της.

Ο Απεικονιστής Natura 2000 παρέχει επίσης πρόσβαση στο τυποποιημένο έντυπο δεδομένων (ΤΕΔ) που συνοδεύει κάθε περιοχή Natura 2000. Το ΤΕΔ καταγράφει τα είδη χλωρίδας και πανίδας και τους τύπους των οικοτόπων ενωσιακής σημασίας χάριν των οποίων η περιοχή εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000, καθώς και εκτιμήσεις του μεγέθους των πληθυσμών τους και του βαθμού διατήρησης στην εν λόγω περιοχή κατά τον χρόνο του χαρακτηρισμού της.

Για λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές του δικτύου Natura 2000 μπορεί κανείς να απευθυνθεί στις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.

Περισσότερες πληροφορίες:

Απεικονιστής Natura 2000
Πρόσβαση σε στοιχεία του δικτύου Natura 2000
Το δίκτυο Natura 2000 σε όλα τα κράτη μέλη

Πολύς κόσμος συγχέει τη διατήρηση της φύσης με τη δημιουργία αυστηρά προστατευόμενων φυσικών καταφυγίων όπου απαγορεύεται συστηματικά κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Το δίκτυο Natura 2000 ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση. Αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της φύσης και ότι οι δύο πλευρές αποδίδουν καλύτερα όταν συνεργάζονται.

Ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως περιοχής Natura 2000 δεν σημαίνει συνεπώς ότι πρέπει να διακοπούν όλες οι οικονομικές δραστηριότητες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτηθούν προσαρμογές ή αλλαγές με στόχο την προστασία των ειδών και των οικοτόπων χάριν των οποίων η περιοχή εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000, ή μέτρα αποκατάστασης προκειμένου να επανέλθουν σε μια ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης. Αλλά συχνά, οι υπάρχουσες ανθρώπινες δραστηριότητες θα συνεχιστούν όπως και πριν.

Πράγματι, για πολλές περιοχές Natura 2000, τα υφιστάμενα είδη φυτών και ζώων και τύποι οικοτόπων μπορεί να εξαρτώνται από τη συνέχιση των εν λόγω δραστηριοτήτων για τη μακροπρόθεσμη επιβίωσή τους, και, άρα, είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να βρεθούν τρόποι να συνεχιστούν και, ενίοτε, να ενισχυθούν οι δραστηριότητες αυτές — π.χ. χορτοκοπή ή βόσκηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή έλεγχος άγριας βλάστησης.

Επομένως, η προσέγγιση δεν είναι ενιαία. Όλα εξαρτώνται από τις ειδικές περιβαλλοντικές, καθώς και κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες κάθε περιοχής, καθώς και από τις συγκεκριμένες οικολογικές απαιτήσεις των ειδών και των οικοτόπων που φιλοξενούν. Αυτό είναι κάτι που κρίνεται κατά περίπτωση.

Οι παραδοσιακές δραστηριότητες μπορούν να συνεχιστούν όπως πριν, εφόσον δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τα είδη ή τους τύπους οικοτόπων χάριν των οποίων η περιοχή εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000. Και πάλι, αυτό θα πρέπει να αξιολογείται κατά περίπτωση. Μόνον μετά από αξιολόγηση μπορεί να διαπιστωθεί αν υφίσταται αντίκτυπος. Αν διαπιστωθεί αρνητικός αντίκτυπος, τότε μπορούν να εκπονηθούν μελέτες ώστε να καθοριστεί η έκτασή του και ο καλύτερος τρόπος να μειωθεί ή να εξαλειφθεί (π.χ. μετεγκατάσταση των δραστηριοτήτων σε άλλο σημείο, προσαρμογή των ακολουθούμενων πρακτικών και του χρονοδιαγράμματός τους) ώστε η κατάσταση των προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων να μην υφίσταται επιδείνωση ή υποβάθμιση.

Το κυνήγι είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα υφιστάμενης δραστηριότητας που μπορεί να συνεχιστεί σε μια περιοχή Natura 2000, υπό τον όρο ότι δεν έχει αρνητικό αντίκτυπο για τα είδη ή τους τύπους οικοτόπων χάριν των οποίων η περιοχή έλαβε τον χαρακτηρισμό της περιοχής Natura 2000. Οι οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους αναγνωρίζουν τον θεμιτό χαρακτήρα της θήρας ως μορφής βιώσιμης χρήσης και δεν απαγορεύουν a priori το κυνήγι εντός των περιοχών του δικτύου Natura 2000. Αντίθετα, οι οδηγίες καθορίζουν ένα πλαίσιο για τον έλεγχο της κυνηγετικής δραστηριότητας ώστε να εξασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ αυτής και του μακροπρόθεσμου συμφέροντος της διατήρησης υγιών και βιώσιμων πληθυσμών των θηρεύσιμων ειδών.

Περισσότερες πληροφορίες: Πρωτοβουλίες για βιώσιμο κυνήγι

Οι άνθρωποι θέλουν να περνούν χρόνο στη φύση για διάφορους λόγους. Πολλοί επιθυμούν να χαλαρώσουν σε ένα ήσυχο και γραφικό περιβάλλον, άλλοι θέλουν να εξερευνήσουν νέες περιοχές ή να ασχοληθούν με μια σειρά από δραστηριότητες στη φύση όπως κολύμβηση, πεζοπορία, ποδηλασία, ψάρεμα, κυνήγι κλπ. Όποια και αν είναι η προτίμησή μας, το δίκτυο Natura 2000 μας δίνει μοναδικές ευκαιρίες να ανακαλύψουμε και να απολαύσουμε την πλούσια φυσική κληρονομιά της Ευρώπης.

Αυτές οι δραστηριότητες αναψυχής είναι συμβατές με τις διατάξεις της οδηγίας για τους οικοτόπους και της οδηγίας για τα πτηνά, εφόσον δεν παραβλάπτουν τους οικοτόπους και τα είδη που ζουν σε αυτούς. Το ζητούμενο είναι ο προσεκτικός σχεδιασμός και η συνετή αξιοποίηση των πόρων ώστε οι δραστηριότητες αυτές να μην καταστρέψουν τελικά τους πόρους από τους οποίους εξαρτάται η ύπαρξή τους.